Легенда о двух половинках от Платона

Платон ПИР
(фрагмент - Речь Аристофана: Эрот как стремление человека к изначальной целостности)

на греческом и на русском языках

 

Πρώτα απ' όλα ήταν τρία τα γένη των ανθρώπων,
κι όχι όπως τώρα δυο, αρσενικό και θηλυκό" αλλά υπήρχε και ένα τρίτο, αποτελούμενο απ' αυτά τα
δύο, που το όνομα του μένει ακόμα, ενώ το ίδιο έχει εξαφανιστεί: υπήρχε λοιπόν τότε το ανδρόγυνο, που και στην εμφάνιση και στο όνομα αποτελούσε συνδυασμό του αρσενικού και του θηλυκού" τώρα όμως δεν υφίσταται πια αλλά το όνομα χρησιμεύει
σαν βρισιά.

Έπειτα ολόκληρο το σώμα κάθε ανθρώπου ήταν στρογγυλό, έχοντας ολόγυρα τη ράχη και τα πλευρά. Χέρια είχε τέσσερα και πόδια ίσα με τα χέρια, και πρόσωπα δύο πάνω από κυκλικό αυχένα, ολόιδια μεταξύ τους" κεφάλι ένα πάνω από τα δύο πρόσωπα που βρίσκονταν το ένα απέναντι στο άλλο- και αυτιά τέσσερα και διπλά γεννητικά όργανα, και όλα τα
άλλα όπως θα μπορούσε κανείς από αυτά να εικάσει.

Προχωρούσε λοιπόν και όρθιο όπως και τώρα προς οποιαδήποτε κατεύθυνση ήθελε, αλλά και όταν επιθυμούσε να τρέξει γρήγορα, όπως οι ακροβάτες που φέρνοντας τα πόδια επάνω κινούνται κυκλικά, έχοντας τότε οχτώ σκέλη, στηριζόταν σ' αυτά και μετακινούνταν γρήγορα κυκλικά.

Прежде всего, люди были трех полов, а не двух, как ныне, – мужского и женского, ибо существовал еще третий пол, который соединял в себе признаки этих обоих; сам он исчез, и от него сохранилось только имя, ставшее бранным, – андрогины, и из него видно, что они сочетали в себе вид и наименование обоих полов –
мужского и женского.
.

Кроме того, тело у всех было округлое, спина не отличалась от груди, рук было четыре, ног столько же, сколько рук, и у каждого на круглой шее два лица, совершенно одинаковых; голова же у двух
этих лиц, глядевшие в противоположные стороны, была общая, ушей имелось две пары, срамных частей две, а прочее можно представить себе по всему, что уже сказано.

Передвигался такой человек либо прямо, во весь рост, – так же как мы теперь, но любой из двух сторон вперед, либо, если торопился, шел колесом, занося ноги вверх и перекатываясь на восьми конечностях, что позволяло ему быстро бежать вперед.

 

Και ήταν τρία τα γένη και τέτοια, γιατί το αρσενικό γεννήθηκε αρχικά από τον ήλιο, το θηλυκό από τη γη κι εκείνο που μετείχε και των δύο από τη σελήνη, γιατί και η σελήνη μετέχει και των δύο.

Ήταν δε κυκλικά, και αυτά και η πορεία τους, γιατί ήταν όμοια με τους γονείς τους• και ήταν φοβερά
ως προς τη δύναμη και τη σωματική τους αντοχή και είχαν πολύ μεγάλη έπαρση. Τα έβαλαν μάλιστα και
με τους θεούς,  και αυτό που λέει ο Όμηρος για τον Εφιάλτη και για τον Ώτο, για εκείνους το λέει, το ότι δηλαδή προσπάθησαν να ανεβούν στον ουρανό για να επιτεθούν στους θεούς.

Ο Ζευς τότε και οι άλλοι θεοί σκέφτονταν τι πρέπει να τους κάνουν και δεν έβρισκαν λύση- γιατί δεν μπορούσαν ούτε να τους σκοτώσουν και, όπως τους Γίγαντες, να τους κατακεραυνώσουν για να αφανίσουν το γένος τους (γιατί έτσι οι τιμές προς αυτούς και οι θυσίες των ανθρώπων θα χάνονταν), ούτε όμως και
να τους αφήσουν να παρεκτρέπονται.

А было этих полов три, и таковы они были потому, что мужской искони происходит от Солнца, женский – от Земли, а совмещавший оба этих – от Луны, поскольку и Луна совмещает оба начала.

Что же касается шаровидности этих существ и их кругового передвижения, то и тут сказывалось сходство с их прародителями. Страшные своей силой и мощью, они питали великие замыслы и посягали даже на власть богов, и то, что Гомер говорит об Эфиальте и Оте, относится к ним: это они пытались совершить восхождение на небо, чтобы напасть на богов.

И вот Зевс и прочие боги стали совещаться, как поступить с ними, и не знали, как быть: убить их, поразив род людской громом, как когда-то гигантов, – тогда боги лишатся почестей и приношений от людей; но и мириться с таким бесчинством тоже нельзя было.

Τέλος ο Ζευς σκέφτηκε κάτι και τους λέει:

— Μου φαίνεται, είπε, πως μηχανεύτηκα έναν τρόπο ώστε και να διατηρηθούν οι άνθρωποι και να πάψει
ο εκτραχηλισμός τους, αφού θα έχουν γίνει ασθενέστεροι. Τώρα λοιπόν αυτούς, είπε θα τους κόψω τον καθένα στη μέση, κι έτσι και ασθενέστεροι θα είναι και χρησιμότεροι σ' εμάς, γιατί θα είναι πολυπληθέστεροι.

Και θα βαδίζουν όρθιοι πάνω στα δύο σκέλη. Αν όμως εξακολουθήσουν να παρεκτρέπονται και δεν θελήσουν να ησυχάσουν, και πάλι είπε, θα τους κόψω στα. δύο, ώστε να περπατούν πάνω στο ένα πόδι σα να παίζουν κουτσό.

Αφού τα είπε αυτά, έκοψε τους ανθρώπους στη μέση, όπως εκείνοι που κόβουν τα μούσμουλα για να τα ξεράνουν, ή όπως εκείνοι που κόβουν τα αβγά με μια τρίχα.

Και όποιον έκοβε, έβαζε τον Απόλλωνα να του γυρίζει το πρόσωπο και τον μισό λαιμό προς την τομή, ώστε βλέποντας το κόψιμο του να γίνει ο άνθρωπος φρονιμότερος• και τον έβαζε να γιατρέψει και τα άλλα. Αυτός λοιπόν του γύριζε το πρόσωπο και, τραβώντας από παντού το δέρμα προς αυτό που λέμε τώρα κοιλιά, όπως τα σουρωτά πουγκιά, το έδενε στη μέση της κοιλιάς αφήνοντας ένα στόμιο, αυτό που λέμε 
αφαλό. 

Наконец Зевс, насилу кое-что придумав, говорит:

– Кажется, я нашел способ сохранить людей, и положить конец их буйству, уменьшив их силу. Я разрежу каждого из них пополам, и тогда они, во-первых, станут слабее, а во-вторых, полезней для нас, потому что число их увеличится.
.
.

И ходить они будут прямо, на двух ногах. А если они и после этого не угомонятся и начнут буйствовать, я, сказал он, рассеку их пополам снова, и они запрыгают у меня на одной ножке.
.

Сказав это, он стал разрезать людей пополам, как разрезают перед засолкой ягоды рябины или как режут яйцо волоском. 
.

И каждому, кого он разрезал, Аполлон, по приказу Зевса, должен был повернуть в сторону разреза лицо и половину шеи, чтобы, глядя на свое увечье, человек становился скромней, а все остальное велено было залечить. И Аполлон поворачивал лица и, стянув отовсюду кожу, как стягивают мешок, к одному месту, именуемому теперь животом, завязывал получавшееся посреди живота отверстие – оно и носит ныне название 
пупка.

Και τις άλλες ρυτίδες τις πολλές τις λείαινε και διάρθρωνε τα στήθη έχοντας ένα όργανο παρόμοιο
μ' εκείνο που χρησιμοποιούν οι τσαγκάρηδες για να λειαίνουν τις ρυτίδες των δερμάτων γύρω από τα καλαπόδια- άφησε όμως λίγες, αυτές που βρίσκονται γύρω από την κοιλιά και τον αφαλό, για να αποτελούν ανάμνηση του παλιού παθήματος.

Επειδή λοιπόν η φύση διχοτομήθηκε, ποθώντας το καθένα το μισό του, πήγαινε μαζί του. Και τυλίγοντας τα χέρια του ο ένας γύρω από τον άλλον και αγκαλιασμένοι μεταξύ τους, θέλοντας να ξαναενωθούν, πέθαιναν από την πείνα και την απραξία, γιατί δεν ήθελαν να κάνει τίποτα
ο ένας χωρίς τον άλλον.

Και όποτε πέθαινε το ένα από τα δυο μισά και παρέμενε το άλλο, εκείνο που παρέμενε επιζητούσε άλλο και αγκαλιαζόταν μαζί του, είτε τύχαινε να είναι το ήμισυ μιας ολόκληρης γυναίκας (αυτό που τώρα ονομάζουμε γυναίκα), είτε ενός άντρα- και έτσι 
χάνονταν.

Разгладив складки и придав груди четкие очертания, – для этого ему служило орудие вроде того, каким сапожники сглаживают на колодке складки кожи, 
– возле пупка и на животе Аполлон оставлял немного морщин, на память о прежнем состоянии.
.

И вот когда тела были таким образом рассечены пополам, каждая половина с вожделением устремлялась к другой своей половине, 
они обнимались, сплетались и, страстно желая срастись, умирали от голода и вообще от бездействия, потому что ничего не хотели делать
порознь.

И если одна половина умирала, то оставшаяся в живых выискивала себе любую другую половину и сплеталась с ней, независимо от того, попадалась ли ей половина прежней женщины, то есть то, что мы теперь называем женщиной, или прежнего мужчины. Так они и погибали.

 

Τους λυπήθηκε όμως ο Ζευς και μηχανεύτηκε κάτι άλλο, μεταθέτοντας τα γεννητικά τους όργανα μπροστά" γιατί προηγουμένως τα είχαν κι αυτά προς τα έξω και η γονιμοποίηση και η γέννηση γινόταν όχι επάνω τους αλλά στη γη, όπως και στα τζιτζίκια.

Τα μετέθεσε λοιπόν έτσι αυτά μπροστά και έκανε ώστε μ' αυτά να γίνεται η γονιμοποίηση μέσα τους, με το αρσενικό μέσα στο θηλυκό, ώστε με το αγκάλιασμα, αν τύχει να είναι ανάμεσα σε άντρα και γυναίκα, να γίνεται γονιμοποίηση και να αναπαράγεται το γένος,
ή αν είναι άντρας με άντρα, να επέρχεται κορεσμός από τη συνουσία και να υπάρχουν παύσεις, και να στρέφονται στις δουλειές τους και να ασχολούνται με τα διάφορα ζητήματα της ζωής.

 

Тут Зевс, пожалев их, придумывает другое устройство: он переставляет вперед срамные их части, которые до того были у них обращены в ту же стороны, что прежде лицо, так что семя они изливали не друг в друга, а в землю, как цикады.

Переместил же он их срамные части, установив тем самым оплодотворение женщин мужчинами, для того чтобы при совокуплении мужчины с женщиной рождались дети и продолжался род, а когда мужчина сойдется с мужчиной – достигалось все же удовлетворение от соития, после чего они могли бы передохнуть, взяться за дела и позаботиться о других своих нуждах.

Είναι λοιπόν από τόσο παλιά
ο έρωτας έμφυτος στους ανθρώπους και τους επαναφέρει στην αρχαία φύση, και επιχειρεί να κάνει από τα δύο ένα, και να γιατρέψει την ανθρώπινη
φύση.

Ο καθένας λοιπόν από μας είναι κομμάτι ανθρώπου, σαν κομμένος από ένα στα δύο, όπως οι γλώσσες τα ψάρια, κι αναζητεί πάντοτε ο καθένας το κομμάτι που του λείπει.

Όσοι λοιπόν από τους άντρες είναι τμήμα
εκείνου που ονομαζόταν τότε ανδρόγυνο, αγαπούν
τις γυναίκες, και οι περισσότεροι από τους μοιχούς από αυτό το είδος προήλθαν, και όσες πάλι γυναίκες αγαπούν τους άντρες και μοιχεύουν, προέρχονται
από αυτό το είδος.

Όσες όμως από τις γυναίκες είναι τμήμα γυναίκας, αυτές δεν ενδιαφέρονται και πολύ για τους άντρες, αλλά μάλλον προς τις γυναίκες είναι στραμμένες,
και οι λεσβίες από αυτό το είδος προέρχονται.

 

Вот с каких давних пор свойственно людям любовное влечение друг к другу, которое,
соединяя прежние половины, пытается сделать из двух одно и тем самым исцелить человеческую природу.

Итак, каждый из нас половинка человека, рассеченного на две камбалоподобные части, и поэтому каждый ищет всегда соответствующую ему половину.

Мужчины, представляющие собой одну из частей того двуполого прежде существа, которое называлось андрогином, охочи до женщин, и блудодеи в большинстве своем принадлежат именно к этой породе, а женщины такого происхождения падки до мужчин и распутны.

Женщины же, представляющие собой половинку прежней женщины, к мужчинам не очень расположены, их больше привлекают женщины,
и лесбиянки принадлежат именно к этой породе.

Και όσοι είναι τμήμα αρσενικού, κυνηγούν τα αρσενικά, και όσο είναι ακόμα νεαρά παιδιά, όντας κομμάτια του αρσενικού, αγαπάνε τους άντρες και χαίρονται να ξαπλώνουν μαζί τους και να αγκαλιάζονται με άντρες.

Και είναι αυτοί οι καλύτεροι από τα παιδιά και τους εφήβους, όντας περισσότερο ανδρείοι από τη φύση τους.

Λένε βέβαια μερικοί γ ι ' αυτούς ότι είναι αναίσχυντοι, αλλά λένε ψέματα, γιατί δεν το κάνουν αυτό από αναισχυντία, αλλά από θάρρος και ανδρεία και αρρενωπότητα, προτιμώντας το όμοιο τους
.

Και η μεγαλύτερη απόδειξη γι ' αυτό
είναι το ότι όταν τελειώσει η εκπαίδευση τους, μόνο αυτοί γίνονται στην πολιτική άντρες αληθινοί.

Зато мужчин, представляющих собой половинку прежнего мужчины, влечет ко всему мужскому:
уже в детстве, будучи дольками существа
мужского пола, они любят мужчин, и им нравится лежать и обниматься с мужчинами.

Это самые лучшие из мальчиков и из юношей, ибо они от природы самые мужественные.
.

Некоторые, правда, называют их бесстыдными, но это заблуждение: ведут они себя так не по своему бесстыдству, а по своей смелости, мужественности
и храбрости, из пристрастия к собственному
подобию.

Тому есть убедительное доказательство: в зрелые годы только такие мужчины обращаются к государственной деятельности.

 

Και όταν γίνουν άντρες, επιδίδονται στην παιδεραστία και από τη φύση τους δεν ενδιαφέρονται για γάμους και παιδοποιίες, αλλά μόνο από έθιμο αναγκάζονται να το κάνουν σ' αυτούς αρκεί να ζήσουν μαζί άγαμοι. Αυτός λοιπόν ο άνθρωπος γίνεται παιδεραστής και φιλέραστης, προτιμώντας πάντοτε το συγγενικό του.
.
.

Όταν λοιπόν τύχει κανείς να βρει εκείνο το δικό του το ήμισυ, είτε ο παιδεραστής είτε οποιοσδήποτε άλλος, τότε νιώθουν θαυμαστή φιλία και οικειότητα και έρωτα, μ' άλλα λόγια, δεν θέλουν ούτε και γ ια λίγο διάστημα να χωριστούν ο ένας από τον άλλον. 
.

Возмужав, они любят мальчиков, и у них нет природной склонности к деторождению и браку; к тому и другому их принуждает обычай, а сами они вполне довольствовались бы сожительством друг с другом без жен. Питая всегда пристрастие
к родственному, такой человек непременно становится любителем юношей и другом влюбленных в него.

Когда кому-либо, будь то любитель юношей или всякий другой, случается встретить как раз свою половину, обоих охватывает такое удивительное чувство привязанности, близости и любви,
что они поистине не хотят разлучаться даже на короткое время.

 

Και αυτοί που περνούν ολόκληρη τη ζωή τους μαζί, αυτοί είναι που δεν θα μπορούσαν να πουν τι θέλει ο ένας από τον άλλον και είναι μαζί. Γιατί κανένας δεν
θα πίστευε ότι είναι αυτό η ερωτική συνουσία, κι ότι τάχα γι' αυτόν τον λόγο χαίρεται τόσο πολύ να είναι
ο ένας με τον άλλον.

Αλλά είναι φανερό ότι αυτό συμβαίνει επειδή κάτι
άλλο επιθυμεί η ψυχή του καθενός, που
δεν μπορεί να το πει, αλλά μαντεύει τι επιθυμεί και
το υπαινίσσεται.

Και αν σ' αυτούς, την ώρα που ήταν ξαπλωμένοι μαζί, πήγαινε ο Ήφαιστος έχοντας τα εργαλεία του και τους ρωτούσε:

— Τι θέλετε, άνθρωποι, να γίνει με σας;
Κι αν δεν καταλάβαιναν, θα τους ξανάλεγε:
.

— Μήπως, αυτό που επιθυμείτε είναι να ενωθείτε τόσο πολύ ο ένας με τον άλλο, ώστε και τη νύχτα και τη μέρα να μην αποχωριζόσαστε; Γιατί αν το επιθυμείτε αυτό, θα σας λιώσω μαζί και θα σας ξαναφυσήξω μαζί, ώστε από δύο που είσαστε να γίνετε ενα και, όσο ζείτε, να ζείτε και οι δυο μαζί σα να είσαστε ένας, και, αφού πεθάνετε, κι εκεί πάλι στον Άδη αντί για δύο να είστε ένας, έχοντας πεθάνει μαζί.

И люди, которые проводят вместе всю жизнь, не могут даже сказать, чего они, собственно хотят друг от друга. Ведь нельзя же утверждать, что только ради удовлетворения похоти столь ревностно стремятся они быть вместе.
.

Ясно, что душа каждого хочет чего-то другого;
чего именно, она не может сказать и лишь
догадывается о своих желаниях, лишь туманно
намекает на них.

И если бы перед ними, когда они лежат вместе, предстал Гефест со своими орудиями и спросил
их:

«Чего же, люди, вы хотите один от другого?» – а потом, видя, что им трудно ответить, спросил их снова: 

«Может быть вы хотите как можно дольше быть вместе и не разлучаться друг с другом ни днем, ни ночью? Если ваше желание именно таково, я готов сплавить вас и срастить воедино, и тогда из двух человек станет один, и, покуда вы живы, вы будете жить одной общей жизнью, а когда вы умрете, в Аиде будет один мертвец вместо двух, ибо умрете вы общей смертью.

 

Προσέξτε όμως αν πράγματι αυτό ποθείτε και αν θα είστε ευχαριστημένοι αν το πετύχετε
αυτό. Ακούγοντας τα αυτά, ξέρουμε ότι κανείς δεν θα αρνιόταν και ότι δεν θα φανερωνόταν να θέλει τίποτα άλλο, αλλά θα σκεφτόταν ότι άκουσε εκείνο ακριβώς που από παλιά επιθυμούσε, να ενωθεί και να συγχωνευτεί με τον αγαπημένο του, και από δύο να γίνουν ένας.

Και η αιτία αυτού του πράγματος είναι ότι η αρχαία φύση μας ήταν αυτή και ότι ήμαστε κάποτε ολόκληροι.

Του ολοκλήρου λοιπόν η επιθυμία και η επιδίωξη ονομάζεται έρωτας.

Και πριν απ' αυτό, όπως είπα, ήμαστε ένα. Τώρα όμως, εξαιτίας της άδικης συμπεριφοράς μας, χωριστήκαμε από τον θεό, όπως οι Αρκάδες από τους Λακεδαιμονίους.

Подумайте только, этого ли вы жаждете и будете ли вы довольны, если достигнете этого?» – случись так, мы уверены, что каждый не только не отказался бы от подобного предложения и не выразил никакого другого желания, но счел бы, что услыхал именно то, о чем давно мечтал, одержимый стремлением слиться и сплавиться с возлюбленным в единое существо.

Причина этому так, что такова была изначальная наша природа и мы составляли нечто целостное.
   
Таким образом, любовью называется жажда целостности и стремление к ней.

Прежде, повторяю, мы были чем-то единым, а теперь, из-за нашей несправедливости, мы поселены богом порознь, как аркадцы лакедемонянами.

Υπάρχει λοιπόν φόβος, αν δεν είμαστε φρόνιμοι προς τους θεούς, να χωριστούμε και πάλι στα δύο, και
να περιφερόμαστε μοιάζοντας μ' εκείνους που απεικονίζονται ανάγλυφα κατά κρόταφο στις στήλες, πριονισμένοι στα δύο από τις μύτες μας, έχοντας καταντήσει σαν διχοτομημένοι αστράγαλοι.

 Για όλα αυτά όμως πρέπει ο κάθε άντρας να
προτρέπει όλους τους άλλους να είναι ευσεβείς προς τους θεούς, για να τα αποφύγουμε αυτά και για να πετύχουμε να γίνει ο Έρωτας αρχηγός και οδηγός 
μας.

Αντίθετα προς τη θέληση του να μην πράττει κανείς (και πράττει αντίθετα αυτός που είναι απεχθής στους θεούς)- γιατί αν γίνουμε φίλοι και συνθηκολογήσουμε με τον θεό, θα βρούμε και θα πετύχουμε τους πραγματικά δικούς μας ερωμένους, πράγμα που σε λίγους σήμερα συμβαίνει. 
Και μη νομίσει ο Ερυξίμαχος διακωμωδώντας τον λόγο μου, ότι μιλάω για τον Παυσανία και τον Αγάθωνα.

Существует, значит, опасность, что, если мы не будем почтительны к богам, нас рассекут еще раз,
и тогда мы уподобимся не то выпуклым
надгробным изображениям, которые как бы
распилены вдоль носа, не то значкам взаимного
гостеприимства.

Поэтому каждый должен учить каждого почтению
к богам, чтобы нас не постигла эта беда и чтобы нашим уделом была целостность, к которой нас ведет и указывает нам дорогу Эрот.
.

Не следует поступать наперекор Эроту: поступает наперекор ему лишь тот, кто враждебен богам. Наоборот, помирившись и подружившись с этим богом, мы встретим и найдем в тех, кого любим, свою половину, что теперь мало кому удается.

Пусть Эриксимах не вышучивает мою речь, думая, что я мечу в Агафона и Павсания.

Ίσως πάντως και αυτοί να τυχαίνει να είναι από εκείνους, και να είναι και οι δύο από τη φύση τους αρσενικοί.

Αλλά εγώ μιλάω για όλους γενικά τους άντρες και τις γυναίκες, ότι έτσι θα ήταν ευτυχισμένο το γένος μας, αν φτάναμε στον αληθινό προορισμό του έρωτα και έβρισκε ο καθένας τον δικό του ερωμένο, ξαναγυρίζοντας στην αρχαία φύση του.
.

Αν πράγματι είναι αυτό το καλύτερο, εκείνο που είναι πλησιέστερο προς αυτό από την τωρινή πραγματικότητα είναι το καλύτερο, κι αυτό είναι να πετύχει κανείς ερωμένο που να του ταιριάζει από τη 
φύση του.

Θέλοντας να υμνήσουμε τον θεό που μας βοηθάει σ' αυτό, δίκαια θα υμνούσαμε τον Έρωτα, ο οποίος και προς το παρόν μας ωφελεί πολύ οδηγώντας μας προς εκείνους που μας ταιριάζουν, και για το μέλλον
μας παρέχει μέγιστες ελπίδες —  κι εμείς παρέχουμε προς τους θεούς ευσέβεια — ότι θα μας επαναφέρει στην αρχαία μας φύση και αφού μας γιατρέψει
θα μας κάνει να ζούμε ευτυχισμένοι και σε απόλυτη ευδαιμονί

Может быть, и они принадлежат к этим немногим
и природа у них обоих мужская.
.

Но я имею в виду вообще всех мужчин и всех женщин и хочу сказать, что наш род достигнет блаженства тогда, когда мы вполне удовлетворим Эрота и каждый найдет соответствующий себе предмет любви, чтобы вернуться к своей первоначальной природе.

Но если это вообще самое лучшее, значит, из всего, что есть сейчас, наилучшим нужно признать то, что ближе всего к самому лучшему: встретить предмет любви, который тебе сродни. 
.

И следовательно, если мы хотим прославить бога, дарующего нам это благо, мы должны славить Эрота: мало того что Эрот и теперь приносит величайшую пользу, направляя нас к тому, кто близок нам и сродни, он сулит нам, если только мы будем чтить богов, прекрасное будущее, ибо сделает нас тогда счастливыми и блаженными, исцелив и вернув нас к нашей изначальной природе.