Выдающиеся греческие поэты

Οδυσσέας Ελύτης

 

Монограмма(1971)

перевод - Fulgur Conditum

Θα πενθώ πάντα —μ' ακούς;— για σένα,
μόνος, στον Παράδεισο

Ι

Θα γυρίσει άλλου τις χαρακιές
Της παλάμης, η Μοίρα, σαν κλειδούχος
Μια στιγμή θα συγκατατεθεί ο Καιρός

Πως αλλιώς, αφού αγαπιούνται οι άνθρωποι
Θα παραστήσει ο ουρανός τα σωθικά μας
Και θα χτυπήσει τον κόσμο η αθωότητα
Με το δριμύ του μαύρου του θανάτου.

II

Πενθώ τον ήλιο και πενθώ τα χρόνια
που έρχονται
Χωρίς εμάς και τραγουδώ τ' άλλα που πέρασαν
Εάν είναι αλήθεια

Μιλημένα τα σώματα και οι βάρκες που έκρουσαν
γλυκά
Οι κιθάρες που αναβόσβησαν κάτω από τα νερά
Τα «πίστεψέ με» και τα «μη»
Μια στον αέρα, μια στη μουσική

Τα δυο μικρά ζώα, τα χέρια μας
Που γύρευαν ν' ανέβουνε κρυφά το ένα στο άλλο
Η γλάστρα με το δροσαχί στις ανοιχτές
αυλόπορτες
Και τα κομμάτια οι θάλασσες που ερχόντουσαν μαζί
Πάνω απ' τις ξερολιθιές,
πίσω απ' τους φράχτες
Την ανεμώνα που κάθισε στο χέρι σου
Κι έτρεμε τρεις φορές το μωβ τρεις μέρες
πάνω από τους καταρράχτες

Εάν αυτά είναι αλήθεια τραγουδώ
Το ξύλινο δοκάρι και το τετράγωνο φαντό
Στον τοίχο, τη Γοργόνα με τα ξέπλεκα μαλλιά
Τη γάτα που μας κοίταξε μέσα στα σκοτεινά

Παιδί με το λιβάνι και με τον κόκκινο σταυρό
Την ώρα που βραδιάζει στων βράχων
το απλησίαστο
Πενθώ το ρούχο που άγγιξα και μου ήρθε ο κόσμος.

Ι

Однажды повернёт ладоней линии
Судьба в другую сторону, и Время,
Наш часовой, отступится на миг.

Как может быть ещё, раз люди любят?
На небе отразятся наши души
И чистота ударит в твердь земную
С могуществом, подобным чёрной смертию

II

Так я скорблю о солнце, скорблю о годах,
приходящих
Без нас, воспевая другие, минувшие,
Если только они были правдой

–Этот заговор тел, эти сладко стучащие о берег
лодки
Гитарные струны, зажёгшие в толще воды
Эти «Нет» и «Поверь мне»,
То по ветру скользившие, то по напеву,

Наши руки, два маленьких зверя,
То и дело взбиравшихся друг на дружку,
И герани в горшках у распахнутых настежь
калиток,
И моря, набегавшие за отрывком отрывок
По каменьям сухим,
За дворовой оградой;
Цветок анемона в руке твоей
Три трепета синих, три дня
на краю водопада.

– Если только они были правдой,
Деревянные балки, квадрат домотканой ряднины,
На стене – Горгона с распущенными волосами, Кот, смотревший на нас в темноте,

Мальчик с красным крестом и пригоршней ладана. – В час, когда вечереют неприступные скалы,
Я скорблю об одеждах, которых коснулся, Чтобы мир ко мне хлынул.

 

III
Έτσι μιλώ για σένα και για μένα

Επειδή σ' αγαπώ και στην αγάπη ξέρω
Να μπαίνω σαν Πανσέληνος
Από παντού, για το μικρό το πόδι σου μες
στ' αχανή σεντόνια

Να μαδάω γιασεμιά - κι έχω τη δύναμη
Αποκοιμισμένη, να φυσώ να σε πηγαίνω
Μέσ' από φεγγερά περάσματα και κρυφές
της θάλασσας στοές

Υπνωτισμένα δέντρα με αράχνες που ασημίζουνε
Ακουστά σ' έχουν τα κύματα
Πως χαϊδεύεις, πως φιλάς
Πως λες ψιθυριστά το «τι» και το «ε»
Τριγύρω στο λαιμό στον όρμο
Πάντα εμείς το φως κι η σκιά

Πάντα εσύ τ' αστεράκι και πάντα εγώ το σκοτεινό
πλεούμενο

Πάντα εσύ το λιμάνι
κι εγώ το φανάρι το δεξιά

Το βρεμένο μουράγιο και η λάμψη επάνω
στα κουπιά
Ψηλά στο σπίτι με τις κληματίδες
Τα δετά τριαντάφυλλα, το νερό που κρυώνει
Πάντα εσύ το πέτρινο άγαλμα και πάντα εγώ η σκιά
που μεγαλώνει
Το γερτό παντζούρι εσύ, ο αέρας που το ανοίγει
εγώ
Επειδή σ' αγαπώ και σ' αγαπώ
Πάντα εσύ το νόμισμα
κι εγώ η λατρεία που το εξαργυρώνει:

Τόσο η νύχτα, τόσο η βοή στον άνεμο
Τόσο η στάλα στον αέρα, τόσο η σιγαλιά
Τριγύρω η θάλασσα η δεσποτική
Καμάρα τ' ουρανού με τ' άστρα
Τόσο η ελάχιστη σου αναπνοή
Που πια δεν έχω τίποτε άλλο
Μες στους τέσσερις τοίχους, το ταβάνι, το πάτωμα
Να φωνάζω από σένα και να με χτυπά η φωνή μου
Να μυρίζω από σένα και ν'αγριεύουν οι άνθρωποι
Επειδή το αδοκίμαστο και το απ' άλλου φερμένο
Δεν τ' αντέχουν οι άνθρωποι κι είναι νωρίς,
μ' ακούς

Είναι νωρίς ακόμη μες στον κόσμο αυτόν αγάπη
μου

Να μιλώ για σένα και για μένα.

III
Так я говорю о тебе и себе

Оттого, что люблю и умею входить
В любовь, как в лучи полнолуния,
Отовсюду, ради тонкой ступни твоей
на простыне
 
Обрывая жасмины, и силу имея
Во сне подымать тебя в воздух, нести тебя
По мерцающим далям, по тайным морским
галереям,

Зачарованно смотрят деревья, пауки серебристые,
Волны знают со слов моих
Твои ласки, твои поцелуи
Как ты шепчешь «что» и «ах, да»
Вокруг моей шеи, вокруг побережья залива
Мы всегда свет и тень

Я – тёмное судно,
а ты – золотая звезда,

Ты – пристань,
я бьющий откуда-то справа огонь маяка,

Мы – мокрый бетон парапета и искра на кромке
весла
Высоко в нашем доме под лозой виноградной
Холодная влага, тяжёлые пышные розы,
Но ты – всегда каменный идол, а я – вырастающий
мрак,
Ты – полузакрытые ставни, и я – их срывающий
ветер
Оттого, что люблю и затем, что люблю
Ты – монета, а я –
твоя стоимость в вере.

Столько ночи, столько крика в ветвях,
Столько молчания в воздухе
У самодержавного моря
Под куполом звёздным
Столько вздохов твоих
Что я больше ничем не владею
Взаперти между полом и кровлей
Я кричу о тебе и меня ударяет мой голос
Я весь пахну тобой под сердитыми взглядами
встречных
Человек не выносит
Неведомых чувств и нездешних

Ещё рано, любовь моя, в этой вселенной,
ты слышишь,

Говорить обо мне и тебе.

IV

Είναι νωρίς ακόμη μες στον κόσμο αυτόν,
μ' ακούς
Δεν έχουν εξημερωθεί τα τέρατα, μ' ακούς
Το χαμένο μου αίμα και το μυτερό, μ' ακούς
Μαχαίρι
Σαν κριάρι που τρέχει μες στους ουρανούς
Και των άστρων τους κλώνους τσακίζει, μ' ακούς
Είμ' εγώ, μ' ακούς
Σ' αγαπώ, μ'ακούς
Σε κρατώ και σε πάω και σου φορώ
Το λευκό νυφικό της Οφηλίας, μ' ακούς
Που μ' αφήνεις, που πας και ποιος, μ' ακούς
Σου κρατεί το χέρι πάνω απ' τους κατακλυσμούς
.

Οι πελώριες λιανές και των ηφαιστείων οι λάβες
Θα 'ρθει μέρα, μ' ακούς
Να μας θάψουν, κι οι χιλιάδες ύστερα χρόνοι
Λαμπερά θα μας κάνουν πετρώματα, μ' ακούς
Να γυαλίσει επάνω τους η απονιά, μ' ακούς
Των ανθρώπων
Και χιλιάδες κομμάτια να μας ρίξει
Στα νερά ένα ένα, μ' ακούς

Τα πικρά μου βότσαλα μετρώ, μ' ακούς
Κι είναι ο χρόνος μια μεγάλη εκκλησία, μ' ακούς
Όπου κάποτε οι φιγούρες
Των Άγιων

Βγάζουν δάκρυ αληθινό, μ' ακούς
Οι καμπάνες ανοίγουν αψηλά, μ' ακούς
Ένα πέρασμα βαθύ να περάσω

Περιμένουν οι άγγελοι με κεριά και νεκρώσιμους
ψαλμούς
Πουθενά δεν πάω, μ' ακούς
Ή κανείς ή κι οι δύο μαζί, μ' ακούς

IV

Ещё рано, любовь моя, в этой вселенной,
ты слышишь
Здесь ещё не смирились чудовища, слышишь
Брызги крови моей, ты слышишь,
Из-под ножа,
Ягнёнок, бегущий по облакам, дрожа
И ломая побеги созвездий, слышишь,
Это я
Я люблю тебя, слышишь,
Я держу тебя, я уношу тебя, я подарю тебе
Белоснежное платье Офелии, слышишь,
Для чего ты меня оставляешь и кто теперь
Обнимает тебя над разливом моих потерь, скажи
мне.

Нас века погребут под стволами гигантских лиан
И под лавой вулканов
Миллионы текучих столетий оставят от нас
Золотистые гальки, ты слышишь,
На которых, смеясь, засверкает людское
Безразличие – слышишь,
И потом, по одной, нас швырнёт и завертит
водою.

Свои горькие камешки я перебираю, ты слышишь,
Это время – огромный собор, и – ты слышишь –
порой
Изваянья святых

Увлажняются чистой слезой,
Звон колокольный развёртывает надо мной
Дорогу,

Ждут ангелы, поющие за упокой,
.
Но я никуда не иду, ты слышишь?
Или никто, или мы с тобой, рядом, слышишь?

 

Το λουλούδι αυτό της καταιγίδας και, μ' ακούς
Της αγάπης
Μια για πάντα το κόψαμε
Και δε γίνεται ν' ανθίσει αλλιώς, μ' ακούς
Σ' άλλη γη, σ' άλλο αστέρι, μ' ακούς
Δεν υπάρχει το χώμα, δεν υπάρχει ο αέρας
Που αγγίξαμε, ο ίδιος, μ' ακούς

Και κανείς κηπουρός δεν ευτύχησε σ' άλλους καιρούς
Από τόσον χειμώνα κι από τόσους βοριάδες, μ' ακούς
Να τινάξει λουλούδι, μόνο εμείς, μ' ακούς
Μες στη μέση της θάλασσας
Από μόνο το θέλημα της αγάπης, μ' ακούς
Ανεβάσαμε ολόκληρο νησί, μ' ακούς
Με σπηλιές και με κάβους κι ανθισμένους γκρεμούς
Άκου, άκου
Ποιος μιλεί στα νερά και ποιος κλαίει -
ακούς;

Ποιος γυρεύει τον άλλο, ποιος φωνάζει ακούς;
Είμ' εγώ που φωνάζω κι είμ' εγώ που κλαίω, μ' ακούς
Σ' αγαπώ, σ' αγαπώ, μ' ακούς.

V

Για σένα έχω μιλήσει σε καιρούς παλιούς
Με σοφές παραμάνες και μ' αντάρτες απόμαχους
Από τι να 'ναι που έχεις τη θλίψη του αγριμιού
Την ανταύγεια στο πρόσωπο του νερού
του τρεμάμενου

Και γιατί, λέει, να μέλλει κοντά σου να ρθώ
.
Που δε θέλω αγάπη αλλά θέλω τον άνεμο
Αλλά θέλω της ξέσκεπης όρθιας θάλασσας
τον καλπασμό

Και για σένα κανείς δεν είχε ακούσει
Για σένα ούτε το δίκταμο ούτε το μανιτάρι
Στα μέρη τ' ψηλά της Κρήτης τίποτα
Για σένα μόνο δέχτηκε ο Θεός να μου οδηγεί το χέρι

Πιο δω, πιο κει, προσεχτικά σ' όλο το γύρο
Του γιαλού του προσώπου, τους κόλπους, τα μαλλιά
Στο λόφο κυματίζοντας αριστερά
Το σώμα σου στη στάση του πεύκου του μοναχικού
Μάτια της περηφάνιας και του διάφανου
.

Βυθού, μέσα στο σπίτι με το σκρίνιο το παλιό
.
Τις κίτρινες νταντέλες και το κυπαρισσόξυλο
Μόνος να περιμένω που θα πρωτοφανείς
Ψηλά στο δώμα ή πίσω στις πλάκες της αυλής
Με τ' άλογο του Αγίου και το αυγό της Ανάστασης
Σαν από μια τοιχογραφία καταστραμμένη
Μεγάλη όσο σε θέλησε η μικρή ζωή
Να χωράς στο κεράκι τη στεντόρεια λάμψη
την ηφαιστειακή
Που κανείς να μην έχει δει και ακούσει

Τίποτα μες στις ερημιές τα ερειπωμένα σπίτια
Ούτε ο θαμμένος πρόγονος άκρη άκρη
στον αυλόγυρο
Για σένα ούτε η γερόντισσα μ' όλα της τα βοτάνια

Για σένα μόνο εγώ, μπορεί και η μουσική
Που διώχνω μέσα μου αλλ' αυτή γυρίζει δυνατότερη
.
Για σένα το ασχημάτιστο στήθος των δώδεκα χρονώ
Το στραμμένο στο μέλλον με τον κρατήρα κόκκινο
Για σένα σαν καρφίτσα η μυρωδιά η πικρή
Που βρίσκει μες στο σώμα και που τρυπάει
τη θύμηση
Και να το χώμα, να τα περιστέρια, να η αρχαία
μας γη.

 

Этот цветок грозы – ты слышишь –
Росток любви
Мы сорвали вдвоём, и второго не будет, слышишь, –
Ни в земле иной, ни на дальней какой звезде
Не осталось ни почвы, ни воздуха, прежних, тех самых, слышишь?

Ни один садовник не смог бы в былые дни
Прорастить цветок из такой штормовой зимы,
Только мы одни, слышишь?
Из моря
Единою волей мы подняли остров
С пещерами, с мысами, со спелой травой
На откосах,
Слышишь?.. Слышишь?..
Кто шепчет в воде и кто плачет с прибоем –
ты слышишь?

Кто кричит и кто ищет второго? –
Это я, я кричу, я рыдаю, ты слышишь, шепчу,
Я люблю, я люблю тебя, слышишь.

V

О тебе говорил я с минувшими временами
С мудрыми мамками, со старыми партизанами Откуда на лице твоём печаль дикого зверя Откуда в глазах твоих отблеск трепещущих вод
.

Зачем, – говорящих, – тебе подходить ко мне близко
Если я не желаю любви – только ветра
Только злого галопа на рассёдланном вздыбленном море

И никто не слыхал о тебе
Ни гриб, ни растенье
Меж утёсами горного Крита – никто,
Только Бог согласился направлять мою руку

То туда, то сюда, осторожно по кругу Побережья, лица, вдоль проливов, сдвигая Пряди тёмных волос на холмах,
Обводя твоё тело – силуэт одинокой сосны, Узнавая твой взгляд, гордый взгляд из прозрачных глубин.

Я один буду ждать тебя в доме со старинным сервантом,
Среди жёлтого тюля, среди кипарисовых досок, Пока ты не появишься вдруг высоко на террасе, Или сзади, на плитке двора,
На коне Святого, с пасхальным яйцом на ладони,
Точно с полуистёршейся фрески,
Такая великая, какою тебя пожелала короткая
жизнь,
В свечном огоньке уместившая громы вулканов, Та, которой никто не слыхал и не видел –

Ни пустыни покинутых сёл,
Ни усопшие предки под камнем садовой
стены,
Ни знахарки со всем колдовством.

О тебе только я, и быть может, мелодия эта, Которую я загоняю вовнутрь, но она вырывается
снова,
О тебе подростковая грудь двенадцатилетья, Полным алым сосудом обращённая к будущим
дням,
О тебе горький запах, булавкой пронзающий
память –
И вот снова голуби, снова листва, снова древняя наша земля.

 

VI

Έχω δει πολλά και η γη μέσ' απ' το νου μου φαίνεται
ωραιότερη
Ωραιότερη μες στους χρυσούς ατμούς
Η πέτρα η κοφτερή, ωραιότερα
Τα μπλάβα των ισθμών και οι στέγες μες στα κύματα
Ωραιότερες οι αχτίδες
όπου δίχως να πατείς περνάς
Αήττητη όπως η Θεά της Σαμοθράκης πάνω από τα βουνά της θάλασσας
Έτσι σ' έχω κοιτάξει που μου αρκεί
Να 'χει ο χρόνος όλος αθωωθεί
Μες στο αυλάκι που το πέρασμα σου αφήνει
Σαν δελφίνι πρωτόπειρο ν' ακολουθεί
Και να παίζει με τ' άσπρο και το κυανό η ψυχή μου!
Νίκη, νίκη όπου έχω νικηθεί
Πριν από την αγάπη και μαζί
Για τη ρολογιά και για το γκιούλ μπρισίμι
Πήγαινε, πήγαινε και ας έχω εγώ χαθεί

Μόνος, και ας είναι ο ήλιος που κρατείς ένα παιδί
νεογέννητο
Μόνος, και ας είμ' εγώ η πατρίδα που πενθεί
Ας είναι ο λόγος που έστειλα να σου κρατεί
δαφνόφυλλο
Μόνος, ο αέρας δυνατός και μόνος τ' ολοστρόγγυλο
Βότσαλο στο βλεφάρισμα του σκοτεινού βυθού
Ο ψαράς που ανέβασε κι έριξε πάλι πίσω στους καιρούς
τον Παράδεισο!

VII

Στον Παράδεισο έχω σημαδέψει ένα νησί
Απαράλλαχτο εσύ κι ένα σπίτι στη θάλασσα
Με κρεβάτι μεγάλο και πόρτα μικρή
Έχω ρίξει μες στ' άπατα μιαν ηχώ
Να κοιτάζομαι κάθε πρωί που ξυπνώ
Να σε βλέπω μισή να περνάς στο νερό
Και μισή να σε κλαίω μες στον Παράδεισο.

VI

Я многое видел, и земля в моём разуме стала
прекраснее
Прекраснее в золоте пара
Острогранные камни, прекраснее
Лазурь перешейков и крыши на гребне волны,
Прекраснее нити лучей,
по которым идёшь, не ступая.
Непобедимой, как Самофракийская Ника над морскими горами –
Такой я увидел тебя, и этого хватит
Оправдать все круги бытия,
По следам твоим в тонком потоке ручья
Пусть дельфином скользит,
С белизной и лазурью играя, надежда моя.
Победа, победа, - да, ты победила меня,
Ещё прежде любви и спустя,
Так иди за своим страстоцветом,
и пусть я пропал

Один, прижимай это солнце, как сына, к своей
груди,
Пусть я буду скорбящей отчизной твоей, – иди,
Пусть слово, что я посылаю тебе, сохранит
масличный листок
Один, – я останусь один, бушующий ветер
и каменный зрак пучин, –
Я, рыбак, поднявший на свет и снова швырнувший вниз, во времена, свой рай.

VII

Я приметил в раю один остров,
Твой вылитый образ, я выстроил дом у залива –
В нём всего-то широкое ложе и низкая дверь, –
Я оставил в нехоженой зыби один отголосок,
Чтобы слушать его рано утром, когда я встаю,
Полувидя тебя проходящей по кромке обрыва,
Полуплача в раю  - О тебе.